Hằng ngày, trên mạng internet nảy sinh hàng ngàn cuộc tranh luận, xung quanh các vấn đề về chính trị, xã hội, kinh tế,... Mỗi người đều có một quan điểm riêng, ai cũng cho rằng mình đúng và có lý. Vậy rốt cuộc ai đúng, ai sai? Bạn hãy đọc và cảm nhận cuốn sách Phải trái đúng sai của Michael Sandel để có cái nhìn đa chiều và sâu sắc.

Đôi nét về tác giả sách Phải trái đúng sai

Phải trái đúng sai chính là cuốn sách của triết gia người Mỹ tên Michael Sandel. Ông sinh năm 1953, tốt nghiệp Đại học Brandeis năm 1975, là giáo sư ngành triết học chính trị tại trường Đại học Harvard. Ngoài tác phẩm Phải trái đúng sai, Michael Sandel còn là tác giả rất nhiều tác phẩm như Chủ nghĩa tự do và giới hạn của công lý, Bất mãn trong nền dân chủ,...

Vào năm 2002, ông được bầu làm viện sĩ Viện hàn lâm Nghệ thuật và Khoa học Hoa Kỳ. Michael Sandel đã từng là thành viên Ủy ban Đạo đức sinh học của tổng thống Bush. Ông học và dạy triết học ở đại học Harvard trong hơn ba thập kỷ, sức cuốn hút của các bài học của Sandel khiến sinh viên phải bốc thăm vé để được nghe ông giảng.

Hầu hết các tác phẩm của Michael Sandel đều được dịch ra 15 ngôn ngữ nước ngoài. Ngoài ra, ông cũng viết cho rất nhiều bài báo cho các tác phẩm lớn như The New York Times, Atlantic Monthly. Ông đã được đài truyền hình Nhật Bản NHK và Đài BBC Anh quốc mời về diễn thuyết về các vấn đề liên quan tới đạo đức và công lý.

Nội dung nổi bật của cuốn sách Phải Trái Đúng Sai

Cuốn sách Phải trái đúng sai đưa ra các câu chuyện về những vấn đề gây tranh cãi trong xã hội như nghĩa vụ quân sự, mang thai hộ, phân phối tài sản, hôn nhân đồng tính,... Thông qua các phần tích, tác giả giới thiệu tất cả quan điểm của những nhà triết học từ cổ đại như Platon và  Aristoteles, đến trung đại và cận đại như Kant và Rawls.

Thông qua những câu chuyện và các trường phái triết học  Michael Sandel giúp chúng ta thấy được 3 cách tiếp cận công lý:

Đầu tiên, công lý được đặt ra với mục tiêu tối đa tiện ích hay phúc lợi của cả một tập thể người, nghĩa là mang tới hạnh phúc lớn nhất cho tập thể ấy. Ví như câu chuyện ba người trên đảo hoang đã giết một chú bé để bảo toàn tính mạng cho bản thân họ. Như vậy, có thể thấy lợi ích của ba người lớn hơn lợi ích của 1 người.

Thứ hai, công lý chính là tôn trọng quyền tự do lựa chọn. Vậy tự do thật sự là gì? Và nếu tự do, thì chúng ta có thể cho người khác quyền ăn thịt chính mình hay không?  Sandel khiến người đọc rơi vào hụt hẫng.

Bởi lẽ, những vấn đề được đặt ra nó cũng giống như việc tác giả cho ta rớt hố, sau đó quang cho ta sợi dây thừng nhưng không kéo chúng ta lên. Để mặc cho ta tự mình vùng vẫy trong những suy nghĩ của riêng mình.

Tức là tự do của chúng ta chỉ thực sự bị giới hạn nếu nó cướp đi sự tự do của người khác. Ví dụ, con người không thể bị ngăn cản tự do quản lý tài chính cá nhân. Việc luật pháp can thiệp vào thị trường tự do là hành vi phạm tự do cá nhân.

Thứ ba, công lý liên quan chặt chẽ tới các đức tính và lý luận về lợi ích chung. Điều đó lý giải cho sự xuất hiện của những khái niệm như lòng yêu nước, sự tự hào của dân tộc, chủ nghĩa gia đình,...

Cuốn sách sẽ giúp bạn hiểu hơn về công lý là gì? Và làm sao để ta có thể hành động một cách công bằng và đạo đức. Đồng thời, Phải Trái Đúng Sai cũng khiến người đọc không ngừng suy ngẫm và đặt ra các câu hỏi nghiêm túc về niềm tin cá nhân và quy ước của xã hội.

Thông qua các góc nhìn khác nhau về công lý, độc giả sẽ thấy rằng việc tranh cãi đúng sai với người khác là vô ích. Bởi đơn giản mỗi con người có một hệ chiếu về công lý hoàn toàn khác nhau.

Tham khảo: [Review] Đảo mộng mơ – Giấc mộng kỳ khôi ngay giữa đời thực

Cảm nhận của độc giả

"Phải trái đúng sai" được xem là một cuốn sách không hề dễ đọc. Bởi những vấn đề trong sách vốn đã gây tranh cãi suốt hàng trăm năm qua.  Michael Sandel còn nhìn nhận và phân tích vấn đề thông qua lăng kính triết học. Do vậy, cuốn sách đòi hỏi ở độc giả phải có những hiểu biết nhất định về triết học, để có thể thấm và thấu được các vấn đề trong sách.

Tác phẩm bao gồm có 10 chương xoay quanh các câu hỏi của xã hội. Khởi đầu của mỗi chương, bạn sẽ được biết về một vấn đề nan giải chưa có câu trả lời thỏa đáng như Có nên ban hành luật cấm phá thai? Hay đó là việc có nên thuê người thực hiện nghĩa vụ quân sự?... Tác giả đã đi sâu vào các lý lẽ đằng sau những ý kiến, xem đâu mới thực sự là lựa chọn đúng đắn hơn…

Tác giả đã đưa người đọc tiếp cận với ba góc nhìn về công lý bao gồm phúc lợi, tự do và đạo đức. Nếu như công lý bị tách ra thành ba phần riêng biệt: Tối đa hóa lợi ích cho mọi người, đảm bảo tự do cá nhân, ưu tiên giá trị đạo đức. Độc giả sẽ thích phần nào nhiều hơn? Sẽ như thế nào nếu mọi người đều tự do làm theo ý kiến của bản thân? Và sẽ ra sao nếu pháp luật chỉ dựa vào các giá trị đạo đức một cách tuyệt đối?

Trong cuốn sách này, tác giả đã cho người đọc thấy từng viễn cảnh mà ở đó pháp luật chỉ ưu tiên đảm bảo sự tự do, chỉ ưu tiên cho lợi ích, hoặc chỉ bao gồm các niềm tin về đạo đức. Không chỉ đưa ra các lý lẽ của các triết gia từ cổ đại tới hiện đại mà còn cung cấp các kiến thức của những chính trị gia, nhà báo,... Và tới chương cuối, ta sẽ biết được lựa chọn và lý lẽ của tác giả.

Phải trái đúng sai là cuốn sách chỉ ra sự phức tạp của việc xây dựng một xã hội công bằng sao cho tất cả mọi người đều công nhận. Những thách thức mà con người hoạt động chính trị chân chính phải thực sự đối mặt. Cuốn sách phân tích rất sâu về công lý, đạo đức và các vấn đề triết học khác nữa, giúp con người nhìn nhận các vấn đề tưởng sai mà đúng, tưởng đúng mà sai.

Có thể nói, Phải trái đúng sai như một cuộc hành trình không có hồi kết, bởi không ai có thể khẳng định điều gì đúng hoàn toàn hay sai hoàn toàn? Đúng hay sai, phải hay trái đều do suy nghĩ và hành động của của mỗi con người. Nếu bạn đang mong muốn mở rộng những giới hạn ở trong tư duy, phá vỡ mọi định kiến hãy tìm đọc và cảm nhận ngay cuốn sách này.

Sách hay nên đọc: An lạc từng bước chân – Đọc để giữ cho tâm hồn được an yên