Xuân Quỳnh là một trong những nhà thơ nữ xuất sắc của những năm cuối thế kỉ XX. Thơ của Xuân Quỳnh mộc mạc, tự nhiên, là tiếng lòng, là những sự khát khao, suy nghĩ và cách hiểu về cuộc sống, về tình yêu và hạnh phúc. Đọc thơ của bà ta dường như đang đọc một cuốn nhật ký mà ở đó người đọc giống như bị thu hút bởi nét phong cách rất riêng biệt không lẫn vào đâu được: chân chất, hiền hậu, yêu đời, vui tính nhưng cũng vô cùng sắc sảo và không kém phần sâu cay. Hãy cùng Danhgiatot thưởng thức những bài thơ hay và nổi tiếng nhất góp phần tạo nên tên tuổi của nhà thơ nữ tài hoa này bạn nhé.

Đôi nét tiểu sử về nhà thơ Xuân Quỳnh

Nữ nhà thơ Xuân Quỳnh (1942 – 1988) tên thật là Nguyễn Thị Xuân Quỳnh. Quê quán xã La Khê, thị xã Hà Đông, Tỉnh Hà Đông, ngày nay thuộc Quận Hà Đông, Tp Hà Nội. Bà xuất thân trong một gia đình công chức, mẹ mất sớm, bố lại phải thường xuyên đi công tác xa gia đình. Xuân Quỳnh lớn lên trong vòng tay yêu thương của bà nội.

Xuân Quỳnh được xem là một trong nữ thi sĩ nổi tiếng với rất nhiều những bài thơ hay đã đi vào lòng của biết bao nhiêu thế hệ như: Sóng, Thuyền và Biển, Tiếng gà trưa, Thơ tình cuối mùa thu,…

Nữ nhà thơ Xuân Quỳnh đã được nhà nước phong tặng Giải thưởng Nhà nước và Giải thưởng Hồ Chí Minh về những thành tựu bà đã đóng góp cho nền văn học của nước nhà.

Chủ đề chính trong các bài thơ của Xuân Quỳnh thường hướng nhiều về nội tâm như: Tình yêu đôi lứa, kỷ niệm tuổi thơ, tình yêu gia đình,… Thơ ca của bà thường có tính hướng nội, thiên nhiều về tâm trạng cá nhân nhưng không quá xa rời với đời sống.

Những câu thơ của Xuân Quỳnh thường giàu tình cảm và sự tinh tế nhưng lẩn khuất phía sau những tình cảm ấy là là những tư tưởng mang tính khái quát, triết lý. Đấy là một trong những triết lý được bà đúc kết lại từ đời sống hàng ngày.

Đề tài thơ của Xuân Quỳnh không phải là điều quan trọng nhất. Điều mà nhà thơ quan tâm nhất ở đây là chủ đề của bài thơ. Thơ Xuân Quỳnh bao giờ cũng có tứ thơ rõ ràng, dùng từ để bộc lộ chủ đề. Đây được coi là một trong những đóng góp rất đáng quý vì giai đoạn ấy thơ của chúng ta rất lỏng về tứ thơ

Một số tác phẩm tiêu biểu của nữ thi sĩ Xuân Quỳnh

• Tơ tằm – Chồi biếc (tuyển tập 18 bài thơ) thơ được in chung phần Chồi Biếc, NXB văn học, 1963.

• Hoa dọc chiến hào, 28 bài – 1968;

• Gió Lào, cát trắng – 1974;

• Tập thơ Lời ru trên mặt đất, 34 bài – 1978;

• Cây trong phố – Chờ trăng, in chung phần Chờ trăng, 1981;

• Sân ga chiều em đi – 1984;

• Tự hát – 1984;

• Hoa cỏ may, 18 bài thơ – năm 1989;

• Thơ Xuân Quỳnh – 1992, 1994;

• Thơ tình Xuân Quỳnh – Lưu Quang Vũ 1994;

• Không bao giờ là cuối, 21 bài thơ – 2001.

Ngoài ra, còn một số tác phẩm khác được bà viết cho thiếu nhi được xuất bản như:

• Mùa xuân trên cánh đồng – Truyện thiếu nhi, 1981;

• Bầu trời trong quả trứng – Thơ văn thiếu nhi 1982, 32 thơ + 16 văn;

• Truyện Lưu Nguyễn – Truyện thơ, 1985;

• Bến tàu trong thành phố – Truyện thiếu nhi, 1984;

• Vẫn có ông trăng khác – Truyện thiếu nhi, 1986;

• Tuyển tập truyện thiếu nhi – 1995;

• Chú gấu trong vòng đu quay – Tập truyện;

Tham khảo: Tuyển chọn 10 bài thơ hay và nổi tiếng nhất của nhà thơ Xuân Diệu

Tuyển tập 10 bài thơ hay và nổi tiếng nhất của nhà thơ Xuân Quỳnh

Nữ thi sĩ Xuân Quỳnh không làm ra thơ, không chế tạo ra câu chữ mà bà viết như kể lại những gì mà mình đã sống, đã trải qua. Nét riêng của thơ Xuân Quỳnh so với thế hệ nhà thơ hiện đại cùng thời đó hính là ở khía cạnh nội tâm. Danhgiatot xin giới thiệu những bài thơ hay của nhà thơ Xuân Quỳnh, hãy cùng chúng tôi đọc và cảm nhận ngay sau đây.

1. Thuyền và biển

Em sẽ kể anh nghe

Chuyện con thuyền và biển:

“Từ ngày nào chẳng biết

Thuyền nghe lời biển khơi

Cánh hải âu, sóng biếc

Đưa thuyền đi muôn nơi

Lòng thuyền nhiều khát vọng

Và tình biển bao la

Thuyền đi hoài không mỏi

Biển vẫn xa... còn xa

Những đêm trăng hiền từ

Biển như cô gái nhỏ

Thầm thì gửi tâm tư

Quanh mạn thuyền sóng vỗ

Cũng có khi vô cớ

Biển ào ạt xô thuyền

(Vì tình yêu muôn thuở

Có bao giờ đứng yên?0

Chỉ có thuyền mới hiểu

Biển mênh mông nhường nào

Chỉ có biển mới biết

Thuyền đi đâu, về đâu

Những ngày không gặp nhau

Biển bạc đầu thương nhớ

Những ngày không gặp nhau

Lòng thuyền đau - rạn vỡ

Nếu từ giã thuyền rồi

Biển chỉ còn sóng gió”

Nếu phải cách xa anh

Em chỉ còn bão tố.

(Chồi biếc, 1963)

2. Chồi biếc

Dưới hai hàng cây

Tay ấm trong tay

Cùng anh sóng bước

Nắng đùa mái tóc

Chồi biếc trên cây

Lá vàng bay bay

Như ngàn cánh bướm

(Lá vàng rụng xuống

Cho đất thêm mầu

Có mất đi đâu

Nhựa lên chồi biếc)

Này anh, em biết

Rồi sẽ có ngày

Dưới hàng cây đây

Ta không còn bước

Như người lính gác

Đã hết phiên mình

Như lá vàng rụng

Cho trời thêm xanh

Và đời mai sau

Trên đường này nhỉ

Những đôi tri kỷ

Sóng bước qua đây

Lá vàng vẫn bay

Chồi non lại biếc

3. Sóng - Thơ Xuân Quỳnh về tình yêu

Dữ dội và dịu êm

Ồn ào và lặng lẽ

Sông không hiểu nổi mình

Sóng tìm ra tận bể

Ôi con sóng ngày xưa

Và ngày sau vẫn thế

Nỗi khát vọng tình yêu

Bồi hồi trong ngực trẻ

Trước muôn trùng sóng bể

Em nghĩ về anh, em

Em nghĩ về biển lớn

Từ nơi nào sóng lên?

Sóng bắt đầu từ gió

Gió bắt đầu từ đâu?

Em cũng không biết nữa

Khi nào ta yêu nhau

Con sóng dưới lòng sâu

Con sóng trên mặt nước

Ôi con sóng nhớ bờ

Ngày đêm không ngủ được

Lòng em nhớ đến anh

Cả trong mơ còn thức

Dẫu xuôi về phương bắc

Dẫu ngược về phương nam

Nơi nào em cũng nghĩ

Hướng về anh - một phương

Ở ngoài kia đại dương

Trăm nghìn con sóng đó

Con nào chẳng tới bờ

Dù muôn vời cách trở

Cuộc đời tuy dài thế

Năm tháng vẫn đi qua

Như biển kia dẫu rộng

Mây vẫn bay về xa

Làm sao được tan ra

Thành trăm con sóng nhỏ

Giữa biển lớn tình yêu

Để ngàn năm còn vỗ.

(Hoa dọc chiến hào, 1968)

4. Hoa cỏ may

Cát vắng, sông đầy, cây ngẩn ngơ,

Không gian xao xuyến chuyển sang mùa.

Tên mình ai gọi sau vòm lá,

Lối cũ em về nay đã thu.

Mây trắng bay đi cùng với gió,

Lòng như trời biếc lúc nguyên sơ.

Đắng cay gửi lại bao mùa cũ,

Thơ viết đôi dòng theo gió xa.

Khắp nẻo dâng đầy hoa cỏ may

Áo em sơ ý cỏ găm đầy

Lời yêu mỏng mảnh như màu khói,

Ai biết lòng anh có đổi thay?

5. Tự hát

Chả dại gì em ước nó bằng vàng

Trái tim em, anh đã từng biết đấy

Anh là người coi thường của cải

Nên nếu cần anh bán nó đi ngay

Em cũng không mong nó giống mặt trời

Vì sẽ tắt khi bóng chiều đổ xuống

Lại mình anh với đêm dài câm lặng

Mà lòng anh xa cách với lòng em

Em trở về đúng nghĩa trái tim

Biết làm sống những hồng cầu đã chết

Biết lấy lại những gì đã mất

Biết rút gần khoảng cách của yêu tin

Em trở về đúng nghĩa trái-tim-em

Biết khao khát những điều anh mơ ước

Biết xúc động qua nhiều nhận thức

Biết yêu anh và biết được anh yêu

Mùa thu nay sao bão giông nhiều

Những cửa sổ con tàu chẳng đóng

Dải đồng hoang và đại ngàn tối sẫm

Em lạc loài giữa sâu thẳm rừng anh

Em lo âu trước xa tắp đường mình

Trái tim đập những điều không thể nói

Trái tim đập cồn cào cơn đói

Ngọn lửa nào le lói giữa cô đơn

Em trở về đúng nghĩa trái-tim-em

Là máu thịt, đời thường ai chẳng có

Cũng ngừng đập lúc cuộc đời không còn nữa

Nhưng biết yêu anh cả khi chết đi rồi.

(Tự hát, 1984)

6. Thơ tình cuối mùa thu

Cuối trời mây trắng bay

Lá vàng thưa thớt quá

Phải chăng lá về rừng

Mùa thu đi cùng lá

Mùa thu ra biển cả

Theo dòng nước mênh mang

Mùa thu vào hoa cúc

Chỉ còn anh và em

Chỉ còn anh và em

Là của mùa thu cũ

Chợt làn gió heo may

Thổi về xao động cả:

Lối đi quen bỗng lạ

Cỏ lật theo chiều mây

Đêm về sương ướt má

Hơi lạnh qua bàn tay

Tình ta như hàng cây

Đã qua mùa gió bão

Tình ta như dòng sông

Đã yên ngày thác lũ

Thời gian như là gió

Mùa đi cùng tháng năm

Tuổi theo mùa đi mãi

Chỉ còn anh và em

Chỉ còn anh và em

Cùng tình yêu ở lại…

- Kìa bao người yêu mới

Đi qua cùng heo may.

7. Nói cùng anh

Em biết đấy là điều đã cũ

Chuyện tình yêu, quan trọng gì đâu:

Sự gắn bó giữa hai người xa lạ

Nỗi vui buồn đem chia sẻ cùng nhau

Em đâu dám nghĩ là vĩnh viễn

Hôm nay yêu, mai có thể xa rồi

Niềm đau đớn tưởng như vô tận

Bỗng có ngày thay thế một niềm vui

Điều hôm nay ta nói, ngày mai

Người khác lại nói lời yêu thuở trước

Đời sống chẳng vô cùng, em biết

Câu thơ đâu còn mãi ngày sau

Chẳng có gì quan trọng lắm đâu

Như không khí như màu xanh lá cỏ

Nhiều đến mức tưởng như chẳng có

Trước cuộc đời rộng lớn mênh mang

Nhưng lúc này anh ở bên em

Niềm vui sướng trong ta là có thật

Như chiếc áo trên tường như trang sách

Như chùm hoa mở cánh trước hiên nhà

Em hiểu rằng mỗi lúc đi xa

Tình anh đối với em là xứ sở

Là bóng rợp trên con đường nắng lửa

Trái cây thơm trên miền đất khô cằn

Đấy tình yêu, em muốn nói cùng anh:

Nguồn gốc của muôn ngàn khát vọng

Lòng tốt để duy trì sự sống

Cho con người thực sự Người hơn.

(Tự hát, 1984)

8. Sân ga chiều em đi

Sân ga chiều em đi

Mênh mang màu nắng nhạt

Bụi bay đầy ba lô

Bụi cay xè con mắt

Sân ga chiều em đi

Gạch dưới chân im lặng

Bóng anh in thành tàu

Tóc anh xoà ngang trán

Sân ga chiều em đi

Bàn tay da diết nắm

Vừa thoáng tiếng còi tàu

Lòng đã Nam đã Bắc

Anh thương nơi em qua

Những phố phường nhộn nhịp

Bỡ ngỡ trong ánh đèn

Còn lạ người lạ tiếng

Anh thương nơi em qua

Những sương chiều mưa tối

Dặm đường xa nắng dãi

Chuyến phà con nước dâng

Em xao xuyến trong lòng

Nhớ về nơi ta ở

Mùa thu vàng đường phố

Lá bay đầy lối qua

Ngọn đèn và trang thơ

Tiếng thở đều con nhỏ

Màu hoa trên cửa sổ

Quán nước chè mùa đông

Con tàu và dòng sông

Ra đi rồi trở lại

Hà Nội ơi Hà Nội

Sân ga chiều em đi.

9. Tình ca trong lòng vịnh - Thơ Xuân Quỳnh về tình yêu

Em về hoa trắng dâu da

Vỉa than đen óng, chuyến phà nước êm

Em về bãi cát chao nghiêng

Đảo xanh in bóng con thuyền nhấp nhô

Nắng hồng cho áo nhanh khô

Bông hoa cúc biển mùa thu nở rồi

Chùm sim chín ở ven đồi

Lặng nghe tiếng hát đưa nôi dặt dìu

Đã thương mấy núi cũng trèo

Mấy sông cũng lội, mấy đèo cũng qua

Bình yên trên những mái nhà

Vịnh xanh nước lặng, buồm xa cuối trời

Biết ơn hạt muối mặn mòi

Với gừng cay để cho người nhớ nhau

Xin đừng nhắc chuyện xưa sau

Hãy vui với sóng với tàu với em

Vịnh này vịnh của con tim

Của tình yêu, của ấm êm cuộc đời

Nhìn đâu cũng thấy nụ cười

Hàng phi lao hát những lời mát xanh

Một bên biển, một bên anh

Em yêu giây phút chúng mình có nhau

Ngàn xưa cho tới mai sau

Vịnh xanh như buổi ban đầu tình yêu.

10. Thơ tình tôi viết

Thơ tình tôi viết cho ai

Giữa muôn sóng nước nơi ngoài đảo xa

Lán che, công sự là nhà

Nhớ thương cất đáy ba lô theo cùng

Một mảnh vườn, một dòng sông

Mặt người con gái như vầng trăng thu

Gửi ai tôi viết dòng thơ

Đến nơi biên giới mịt mờ mây bay

Núi cao, rừng rậm, sương dày

Cùng cây súng thức đêm ngày khôn nguôi.

Thương về mặt nước giếng thơi

Hoa ngâu thơm suốt dặm dài tiễn đưa.

Biết bao khao khát đợi chờ

Núi xa, biển rộng, nắng mưa mấy thời

Thơ tình tôi viết cho tôi

Qua cay đắng với buồn vui đã nhiều

Vẫn còn nguyên vẹn niềm yêu

Như cây tứ quý đất nghèo nở hoa.

Ơn người gió lạnh sương sa

Cho tôi ở dưới mái nhà bình yên

Mực thơm, giấy trắng ngọn đèn

Dòng thơ tôi viết thâu đêm tặng người.

(1983)

Thơ Xuân Quỳnh luôn rất giàu tình cảm, luôn mang đến một thứ tình cảm sâu sắ và tinh tế nhưng lẩn khuất đằng sau thứ tình cảm ấy lại là tư tưởng mang tính khái quát và triết lý (Đồi đá ong và cây bạch đàn, Cơn mưa không phải của mình, Những người mẹ không có lỗi, Chuyện cổ tích về loài người,...) Đấy là những triết lý được nảy sinh từ đời sống hằng ngày, nó có tính thực tiễn, giúp ích thật sự cho người đọc nhận thức và xử lý việc đời, không phải thứ triết lý tư biện, viễn vọng mà chẳng thể dùng được vào việc gì. Trên đây Danhgiatot đã tổng hợp 10 tác phẩm tiêu biểu nhất của nhà thơ Xuân Quỳnh. Hãy cùng đoc và cảm nhận những điều mà bà muốn truyền tải qua những dòng thơ cùng chúng tôi nhé.

Xem thêm: Top 15 tác phẩm văn học kinh điển hay nhất mọi thời đại