Nhắc tới ẩm thực của Hà Nội chính là nói tới sự tinh tế bởi nó hội tụ tất cả những tinh hoa của vùng đất hà thành qua ngàn năm văn hiến. Từng món ăn được chế biến một cách cầu kỳ, thanh tao nhưng vẫn đà hương vị đặc trưng qua bàn tay điêu nghệ, khéo léo và tài hóa của người đầu bếp. Tất cả những nét độc đáo về ẩm thực Hà Nội đã được Thạch Lam đúc kết trong cuốn sách Hà nội băm sáu phố phường, cùng tìm hiểu và cảm nhận rõ hơn cuốn sách qua bài viết dưới đây nhé.

Tác giả Thạch Lam và cuốn sách Hà nội băm sáu phố phường

Nhà văn Thạch Lam là một trong những gương mặt nổi bật trong nền Văn học Việt Nam trong những năm 1930 - 1945. Các tác phẩm của ông không hài hước như Nguyễn Công Hoan và cũng không trào phúng như Vũ Trọng Phụng mà lại mang một phong cách tinh tế và nhẹ nhàng.

Người ta thường nói đến với văn của Thạch Lam là đến với những gì trữ tình nhất của cuộc đời, bởi ở đó không hề có biến cố hay cao trào, mà luôn ẩn chứa tình nhân ái, giản dị, bình yên và sâu sắc. Ông đi sâu vào từng góc khuất trong tâm hồn của con người, từ đó lột tả những cung bậc cảm xúc của họ một cách dịu dàng đầy kín đáo. Từng trang viết của ông đều là sự đồng điệu giữa hiện thực và lãng mạn, mang hơi thở xuất phát từ trái tim sâu thẳm của bản thân.

Ông nổi tiếng với những tập truyện ngắn như Nắng trong vườn, Sợi tóc, tiểu thuyết Ngày mới và tập tiểu luận Theo dòng. Không giống như cái đẹp của Nguyễn Tuân, Thạch Lam tìm tới cái đẹp rất gần gũi, mộc mạc của cuộc đời sống thường ngày. Đó có thể là tình mẫu tử trong truyện ngắn Nhà mẹ Lê, tình yêu thương đồng loại của những đứa trẻ ở Gió lạnh đầu mùa.

Hà Nội băm sáu phố phường đưa chúng ta đi khắp mọi nẻo đường để tìm lại vóc dáng của kinh đô xưa. Nếu như tác phẩm Miếng ngon Hà Nội là nỗi nhớ của kẻ xa quê hoài niệm về các món ngon của xứ Kinh Kỳ. Thì ở Thạch lam lại chính là thứ quà mang đậm tâm hồn của con người ở vùng đất Hà thành.

Nội dung chính nổi bật của Hà Nội băm sáu phố phường

Hà Nội băm sáu phố phường chủ yếu viết về câu chuyện đường phố, đời sống của người dân và đi sâu vào những thức quà chỉ riêng nơi đây mới có. Qua từng trang sách, Hà Nội lại hiện lên ở nhiều góc cạnh, tạo ra một sức quyến rũ kỳ lạ. Đó là những mái nhà cổ với lối kiến trúc độc đáo và nét văn hóa ẩm thực tinh tế giữa không gian êm ả, thanh bình, rộn rã nhưng trầm mặc.

Cuốn sách đã giúp người đọc hiểu hơn về tâm hồn của Hà Nội qua hai mươi mốt bài kí nhỏ, mỗi một bài là một bức tranh đầy hoài niệm. Độc giả sẽ bắt gặp được những hình ảnh tảo tần, lầm lũi với gánh nặng cơm áo gạo tiền của những người phụ nữ hay tình yêu trong sáng của đôi lứa. Ngoài ra, Thạch Lam cũng nhắc tới nghệ thuật biển hàng cũng đang dần biến mất bởi sự Tây hóa.

Nhưng ấn tượng nhất trong cả tác phẩm của nhà văn Thạch Lam có lẽ vẫn là các trang sách về văn hóa ẩm thực của người dân Hà thành. Qua lối hành văn nhẹ nhàng và thủ thỉ, các món quà của Hà Nội hiện lên khiến ai cũng phải gật gù, xuýt xoa, thèm thuồng và say đắm. Đối với nhà văn, ăn quà không đơn thuần chỉ là nếm những sản vật của trời đất mà là sự cảm nhận những tinh hoa, đồng thời bộc lộ nét văn hóa trong cách thưởng thức.

Xem thêm: Cây cam ngọt của tôi: Cuộc đời những con người nơi xóm nghèo

Tinh hoa ẩm thực văn hóa của đất Hà thành

Quà ở Hà Nội từ trước tới nay vẫn có tiếng ngon và lịch sự. Trên các nẻo đường phố quanh co, ngày nào ta cũng bắt gặp những gánh quà hàng rong, mỗi giờ là mỗi thứ khác nhau. Trong Hà Nội băm sáu phố phường, Thạch Lam cũng từng viết: Ăn quà cũng là cả một nghệ thuật, ăn đúng giờ và chọn đúng người bán thì mới thực sự là người sành ăn. Nhắc tới Hà Nội thì người ta không thế không nói tới những món ăn dân dã nhưng mang đậm tâm hồn người Hà Nội.  Đó là món bún chả, chè khoai, bánh cuốn, bún riêu, nem cuốn,... tất cả đều được tác giả đặc tả khéo léo.

1. Quà của Hà Nội

Nhờ lối viết kiệm lợi nhưng vẫn đầy sắc sảo, Hà Nội hiện lên với những món ngon với phong vị lạ lẫm, những người đầu bếp cho ra đời vô vàn tuyệt phẩm mê đắm, khiến người ta phải sẵn sàng bỏ công sức để có thể thưởng thức. Đó chính là bún chả ngon và đậm mùi thơm hay bánh cuốn ăn với chả viên hay đậu rán ngậy béo, cháo hoa quánh mùi gạo thơm, thêm một chút hành cho đậm vị. Hoặc hình ảnh những gói xôi bốc đang còn nghi ngút bốc khói như sương mù, mang tới cảm giác ấm cúng lạ thường.

Phở như một thứ quà đặc biệt của người Hà Nội nói riêng và người Việt Nam nói chung. Có lẽ, với nhà văn Thạch Lam thì phở Hà Nội vẫn  là ngon nhất. Chỉ ở Hà Nội mới có những điều đặc biệt như vậy, bán hàng không cần gánh đi đâu và cũng chẳng cần tới bát. Bới nếu những ai muốn ăn thì tới hàng, và ai muốn mua thì đem bát lại rồi mang về. Phở Hà Nội chính là quà của tất cả hạng người, từ thợ thuyền tới công chức.

Tiếp theo là món bánh cuốn của Thanh Trì hòa quyện cùng chén nước mắm Phú Quốc, thêm một chút ớt, chanh và cà cuống nguyên chất Hồ Tây. Từng miếng ăn là một sự khoái lạc cho khứu giác và đầu lưỡi của thực khách. Hay ăn tráng miệng với những bát chè khoai với vài ba tiếng gọi nghe rất Tàu “phán sì thòng” trong các con ngõ nhỏ quanh quanh co tạo nên một không khí rất riêng mà chỉ có Hà Nội mới có được.

Hay những gánh hàng bún riêu, nem chua, miến lươn, thang cuốn và bún ốc, những thứ quà tưởng chừng như tầm thường ấy nhưng đi khắp 63 tỉnh thành không nơi nào ngon bằng kinh đô.

Tham khảo: Lược sử loài người: Giúp bạn hiểu thêm về kiến thức thế giới

2. Thứ quà đặc biệt của Hà Nội

Có đi ngược về xuôi thì người ta vẫn không thể nào quên được quà cốm của đất Hà thành, một thứ quà của lúa non, của đất trời. Đó chính là những cánh đồng lúa thơm ngát mang trong mình hương vị mộc và thanh khiết của đồng quê Việt Nam. Quà cốm được gói ghém cẩn thận trong những chiếc lá sen dậy mùi thoang thoảng.  Đối với nhà văn Thạch Lam, cốm không dành cho những người ăn vội bởi ăn cốm phải ăn từng chút, thong thả và suy ngẫm mới thấy được hết mùi thơm của lúa mới, của hoa cỏ dại.

Chúng ta phải biết quý trọng lộc của trời, cái khéo léo, tinh tế của người và sự cố gắng tiềm tàng của thần lúa. Có người thì thích ăn cốm xào đường thắng nhưng cốm nguyên chất bao giờ cũng mang cảm giác ngon hơn cả. Nét riêng của Hà Nội không chỉ là cốm mà còn là con người, đó là phong cách thưởng thức lắm màu của người kinh đô rất phong phú và tế nhị vô cùng.

Bằng ngòi bút tinh tế và lời văn nhẹ nhàng của Thạch Lam như lời thủ thỉ của một cô thiếu nữ với người thương. Ông đã đưa chúng ta đến với sự hào hoa và thanh lịch của con người, cũng như món ăn Hà Nội. Chắc hẳn, Thạch Lam phải yêu Hà Nội lắm mới có thể viết ra được những điều như vậy. Trong đôi mắt nhẹ nhàng của ông, nơi này hiện lên với những gì giản dị nhất nhưng mang cốt cách thanh cao.

Đúng như cái nhan đề "Hà Nội băm sáu phố phường", nhà văn Thạch Lam đã dẫn chúng ta đi tham quan khắp mọi nẻo đường của Hà Nội. Không chỉ là những phố xá tấp nập mà ông còn dẫn độc giả đi sâu vào trong những con ngõ, nẻo đường để tìm lại tâm hồn và vóc dáng của Hà Nội xưa.  Ai trong chúng ta cũng nên đọc thử một lần cuốn sách này để có thể tự mình hít hà mùi hương của những góc phố cũ, thả hồn vào những món ăn của thủ đô yêu dấu.

Đọc thêm: Kafka Bên Bờ Biển – Sách dị thường giữa cuộc sống đời thường