Thao túng tâm lý xảy ra trong các mối quan hệ sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần và cuộc sống của nạn nhân. Bạn cần nhận biết hành vi này và không được thoả hiệp với chúng. Đâu là dấu hiệu và cách xử trí khi bị bạo hành tâm lý để bảo vệ sức khỏe tinh thần của bản thân bạn? Dưới đây sẽ là bài viết dành cho bạn!

Thao túng tâm lý là gì?

Hành vi thao túng tâm lý là hành vi của một người thông qua việc bóp méo các sự thật liên quan đến nạn nhân hoặc là các hành vi bạo hành về tâm lý đối với nạn nhân nhằm mục đích thâu tóm cảm xúc của nạn nhân, chiếm lấy quyền kiểm soát các hành vi, thái độ của nạn nhân hay là chiếm được một phần lợi ích hay đặc quyền nào đó. Việc thao túng tâm lý này tạo ra sự mất cân bằng về quyền lực, sự công bằng của các bên và người thao túng có thể lợi dụng việc này để lợi dụng nạn nhân làm những việc phục vụ lợi ích cho bản thân mình.

Dấu hiệu nhận biết một kẻ thao túng tâm lý

Hành vi gây hấn thụ động (passive-aggressive)

Khi có hành vi gây hấn thụ động, kẻ thao túng không thể hiện cảm xúc tiêu cực trực tiếp các vấn đề với người đó. Thay vào đó, họ tìm cách gián tiếp thể hiện sự tức giận của mình và làm suy yếu đối phương.

Ban đầu người thao túng tâm lý thường sẽ đồng ý với một dự án hoặc kế hoạch nào đó, sau đó họ bắt đầu tìm kiếm cách thể hiện bày tỏ gián tiếp để cho người kia biết rằng họ không thực sự muốn làm điều đó như:

• Sử dụng sự hài hước, châm biếm hoặc im lặng để đối xử với bạn

• Từ chối những cuộc trò chuyện mang tính chất xây dựng.

• Cố ý gây nhầm lẫn, tạo ra sai lầm hay trì hoãn trong việc thực hiện các hành động.

• Thể hiện sự thất vọng hoặc không hài lòng, nhưng họ không hề nêu lên bất cứ vấn đề nào mà lại chủ yếu sử dụng hành động để bày tỏ, điều đó sẽ làm người khác cảm thấy không tự tin, lo lắng.

• Thể hiện sự phẫn nộ và thể hiện sự chống đối ngầm.

>>> Tìm hiểu thêm: Drama là gì? Tại sao giới trẻ hay dùng hóng drama, hít drama?

Bạo hành tâm lý đối phương

Cách bạo lực tinh thần thông qua những lời công kích trực tiếp và đe doạ là các hình thức bắt nạt bullying.

Trên mạng xã hội: Thể hiện dưới hình thức phát tán thông tin sai lệch hoặc cố tình phỉ báng đối thủ. Hiện nay, tình trạng trên đang ngày càng phổ biến trong thời đại các công cụ truyền thông và mạng xã hội phát triển, do vậy nếu không kiểm soát được những hình thức bạo lực tinh thần qua mạng thì nhiều hậu quả nghiêm trọng sẽ xảy đến cho nạn nhân từ trầm cảm dẫn tới rối loạn suy nghĩ hoặc hành động tự tử.

Hình thức bắt nạt trí tuệ: Những người này tự coi mình là chuyên gia và áp đặt hiểu biết của họ lên nạn nhân. Điều này khiến người ta cảm thấy không có khả năng và phải dựa vào họ. Các tình huống tương tự cũng xảy ra trong ngành tài chính hay bán hàng.

Hình thức bắt nạt quan liêu: Sử dụng luật, thủ tục hành chính nhằm đẩy lùi ai đó hoặc phá huỷ mục tiêu của đối phương.

Bóp méo sự thật (distortion-gaslight)

Trong một số trường hợp, người điều khiển sẽ rất dễ dàng nói dối và giả vờ không quan tâm đến một vấn đề nào đó.

Một hình thức thao túng rất tinh vi khác là châm ngòi, tạo sự hoài nghi về bản thân mình. Từ đó khiến đối phương hoài nghi, đặt câu hỏi về mục đích, khả năng, năng lực của cá nhân tự mình, dẫn đến sự thiếu do dự và dứt khoát trong những quyết định của bản thân.

Sự tội lỗi và sự cảm thông

Những người dễ bị lôi kéo về mặt cảm xúc thường sẽ bị chi phối tâm lý từ lúc nào không hay. Người này có xu hướng đóng vai nạn nhân hoặc gợi nhớ về các tổn thương trong quá khứ để khơi dậy cảm giác đáp trả hoặc sự chia sẻ, cảm thông. Cuối cùng, họ có nhiều cơ hội đạt được điều mà họ mong muốn.

Phớt lờ đối phương

Biểu hiện đơn giản nhất của kiểu thao túng tâm lý này là sự phớt lờ. Sự phớt lờ và im lặng chính là việc họ đang trừng phạt bạn.

Đối phương đang mong đợi những tuyên bố hoặc hành động trong khi họ thì cố ý phớt lờ đi điều đó. Điều này tạo nên sự mất cân đối quyền lực và nạn nhân khát khao được tìm thấy sự gắn bó thay vì sự đồng tình như trước.

So sánh bạn với người khác

Người thao túng có xu hướng đi so sánh bạn với người khác. Đây là hình thức làm nạn nhân cảm giác không an toàn và tự ti khi bị đánh giá. Họ cũng có thể tuyển dụng/thay thế người khác nhằm tạo sức ép lên bạn về mặt tâm lý hoặc phương diện nào khác.

>>> Đọc thêm: Body Shaming là gì? Làm thế nào để vượt qua nỗi sợ Body Shaming?

Tạo mối quan hệ thân thiết, gần gũi bất thường

Người có hành vi thao túng tâm lý sẽ cố gắng gắn kết với bạn bằng mối quan hệ tốt. Tuy nhiên đây là một mối quan hệ tiến triển rất nhanh chóng và giả tạo và không ổn định. Họ khiến cho đối phương cảm giác gần gũi với lời nhận xét và thể hiện tình cảm nồng nhiệt như love-bombing.

Biểu hiện của người bị thao túng tâm lý

Khi bị thao túng tâm lý, người bị thao túng sẽ thường rơi vào trạng thái lo âu, suy nghĩ và có những biểu hiện cụ thể như sau:

• Người bị thao túng tâm lý thường sẽ có cảm giác hoài nghi, ngờ vực khả năng của mình cũng như là tự hỏi về khả năng của bản thân. Người bị thao túng thường sẽ luôn ở trong tình trạng cảm giác bản thân mình không đủ mạnh và không hài lòng với những thứ đang có hoặc không tương xứng với những gì sở hữu. Nạn nhân sẽ luôn cố gắng làm một việc cụ thể nào đó nếu có đạt được sự kì vọng của những người xung quanh, nhưng trong khi thực hiện thì càng nhìn ra bản thân mình không có năng lực và cảm giác bản thân mình quá tệ.

• Luôn luôn tự trấn an bản thân mình và tự chất vấn chính bản thân mình xem rằng bản thân có quá nhạy cảm với các sự kiện đang xảy ra hay không. Nạn nhân luôn cố nghĩ ra các lí do để tự trấn an chính mình rằng mình đã làm thật tốt rồi và bản thân không đến mức tệ hại như vậy hay là bản thân quá là nhạy cảm với chuyện đã diễn ra.

• Luôn cảm thấy mình trong tình trạng mơ hồ không xác định rõ mục đích thật sự của hành vi là gì và trong trạng thái cảm thấy bản thân giống như đang phát điên khi vấp vào một vấn đề nào đó. Nạn nhân của hành vi bạo lực về tâm lý khi họ sẽ rất dễ dàng bị tổn thương trước những nhận xét của hàng xóm, bạn bè và người thân ở xung quanh. Khi lắng nghe những lời bình luận hay đọc các đánh giá của người khác về cá nhân họ, họ sẽ bắt đầu suy nghĩ liệu những lời nói đó có thật không và mình có xứng đáng không, thậm chí còn tự cảm thấy bản thân như phát điên khi làm ra những điều này.

• Thường xuyên cảm thấy mình có lỗi và hay xin lỗi người khác. Những người này luôn cảm thấy những hành động của mình sẽ gây ra phiền hà đến cho người khác, ảnh hưởng đến người khác. Vì vậy họ luôn trong trạng thái lo sợ về hành vi của mình và luôn luôn xin lỗi người khác về những việc của mình đã làm.

• Tự cô lập chính bản thân mình, giấu giếm những vấn đề mà mình gặp phải, không muốn chia sẻ với mọi người để không phải giải thích về các lý do.

• Luôn cảm thấy bản thân mình không hạnh phúc, dễ tổn thương bởi những lời nói, hành động của những người xung quanh.

• Cảm thấy bản thân luôn bị cô đơn mặc dù có rất nhiều người thân,bạn bè xung quanh. Trong tâm trí họ luôn nghĩ rằng mọi người xung quanh muốn cô lập mình, không muốn tiếp xúc với mình.

• Luôn cảm thấy những điều bất lợi, bất hạnh hoặc những sự kiện kinh khủng nào đấy có thể đến với mình bất cứ lúc nào. Họ luôn lo lắng sự kiện đấy có thể xảy ra với gia đình, bạn bè, người thân của mình. Mặc dù những người này luôn cảm thấy bất an nhưng lại không có cách nào tìm được lý do, nguyên nhân dẫn đến những lo lắng của mình là gì.

• Không quyết đoán trong việc đưa ra những lựa chọn. Mỗi lần những người bị chi phối về tâm lý đứng trước một quyết định một lựa chọn nào đó cho cuộc đời mình họ phải suy nghĩ đắn đo rất lâu bởi vì họ không tự tin được vào khả năng của chính bản thân mình. Không biết quyết định của mình là đúng hay sai và với những hành động này họ sẽ không tự mình quyết định ngay mà sẽ đẩy việc quyết định lại cho những người xung quanh, bạn bè, người thân dẫn đến tình trạng nhiều người như họ sẽ bị lệ thuộc vào người khác. Cũng bởi những nguyên nhân trên nên người này thường hay bị lợi dụng.

Cách để đối phó với kẻ thao túng tâm lý

Thao túng tâm lý có thể xảy đến với cả thành viên trong gia đình, đồng nghiệp hay bạn bè. Hành vi trên có tác động vô cùng tiêu cực tới chất lượng cuộc sống. Nếu thường xuyên bị người khác tác động tâm lý làm bạn tổn thương, thì đây là mối quan hệ xấu mà bạn phải sáng suốt nhận thấy để có biện pháp hoá giải và thoát ra khỏi mối quan hệ này.

Rất khó để thay đổi hoặc ngăn chặn người thao túng tâm lý thực hiện các hành vi trên. Nếu bạn thường xuyên phải đối mặt với người thao túng tâm lý tại nơi làm việc hay ở nhà, để tránh được những hành vi trên thì bạn nên chủ động đối phó bằng các biện pháp sau:

• Tránh tiếp xúc với những người có hành vi biểu lộ tình cảm quá đà, giả tạo (love-bombing)

• Khẳng định giá trị và quan điểm của bạn qua việc trao đổi, nói chuyện với nhiều bạn bè về vấn đề tâm lý và có được sự chứng thực của họ

• Không đưa ra quyết định vội vàng mà cần phải thật bình tĩnh và sáng suốt nhằm tránh những sự hối hận sau này.

Thao túng tâm lý có thể xảy ra bất kỳ nơi đâu, bất cứ mối quan hệ nào khiến bạn áp lực, tự ti và ảnh hưởng tới sức khỏe nói chung. Cần tỉnh táo để nhận biết các dấu hiệu của các hành vi thao túng tâm lý, cân bằng và đảm bảo sức khỏe tinh thần của chính mình!

>>>Tìm hiểu: Trend Made you look là gì mà HOT rần rần trên mạng?