Tiết Thanh Minh dù không phải là ngày lễ Tết lớn nhưng lại mang nét đẹp văn hóa của người Việt. Vào ngày này, những người con, cháu đi xa đều sắp xếp về tảo mộ tổ tiên, ông bà để tỏ lòng thành kính, hiếu thuận của mình với những người đã khuất. Vậy Tết Thanh Minh có nguồn gốc như thế nào? Nên chuẩn bị gì cho ngày này? Hãy cùng Đánh Gía Tốt trong nội dung bài viết dưới đây.

Thanh Minh nghĩa là gì? Nguồn gốc và ý nghĩa

Tết Thanh Minh (hay Tiết Thanh Minh) là tiết thứ 5 trong 24 tiết khí hằng năm. “Thanh” là khí trong, “Minh” là sáng sủa, “Thanh Minh” có nghĩa là trời mát mẻ, quang đãng. Thanh Minh ở Việt Nam là khoảng thời gian tảo mộ để sửa sang lại mộ phần của tổ tiên, ông bà được sạch sẽ hơn.

Thanh Minh là ngày lễ mang đậm nét truyền thống văn hóa và gắn liền với đạo đức của người Việt. Đây là một dịp để con cháu hướng về cội nguồn tổ tiên. Dù đi xa thì vào ngày này mọi thành viên sẽ cùng tụ họp để làm lễ tảo mộ đầu năm, thăm viếng và dọn cỏ dại, sau đó cùng nhau quây quần bên mâm cơm ấm áp. Những ngôi mộ được dọn dẹp tươm tất như hành động báo hiếu ơn sinh thành con cháu đối với gia tiên.

Tết Thanh Minh năm 2023 vào ngày nào? Vào tháng mấy?

Tiết Thanh Minh năm 2023 vào thứ 4 ngày mùng 5 tháng 4 năm 2023 Dương Lịch (ngày mùng 15/2 Âm Lịch), tức ngày Quý Tị, tháng Ất Mão, năm Quý Mão.

>> Xem thêm: Tất niên là gì? Gợi ý thực đơn tất niên của 3 miền độc đáo

Cách tính Tết Thanh Minh hằng năm như thế nào?

Thanh Minh được tính sau ngày Lập Xuân 45 ngày và sau ngày Đông Chí 105 ngày. Đối chiếu với ngày Dương Lịch thì sẽ tính theo hệ mặt trời có chênh một ngày. Bởi vì, theo lịch Dương cứ bốn năm thì có nhuận một ngày - tức là tháng hai có 29 ngày, thay vì 28 ngày.

Theo cách tính như trên thì Thanh minh có thể sẽ bắt đầu vào ngày 5 hoặc 6 tháng Tư Dương Lịch, hoặc theo truyền thống Trung Quốc thì rơi vào ngày đầu của tháng ba Âm Lịch. Nếu rơi đúng vào ngày mùng 3 tháng 3 Âm Lịch thì sẽ gọi đó là ngày "Thanh minh đích thực".

Tết Thanh Minh và Tết Hàn Thực có phải là 1 không?

Theo TS.KTS Vũ Thế Khanh thì mặc dù Tết Thanh Minh và Tết Hàn Thực có những năm bị trùng ngày. Nhưng 2 ngày này thực chất có nguồn gốc và ý nghĩa khác nhau.

Thanh Minh là 1 trong 24 tiết khí, kéo dài từ 15 - 16 ngày, từ ngày 4 - 5/4 cho đến ngày 20 - 21/4 hàng năm. Còn Tết Hàn Thực xuất phát từ một điển tích ở Trung Quốc với ý nghĩa tưởng nhớ của vua Tấn Văn Công đến hiền sĩ Giới Tử Thôi. Tết Hàn Thực thường kéo dài từ 3/3 - 5/3 Âm lịch hàng năm.

>> Xem thêm: Khai xuân là gì? Chọn ngày đẹp, giờ đẹp khai xuân đầu năm

Tết Thanh Minh làm gì? Cần chuẩn bị những gì trong Tết Thanh Minh

Dưới đây là hướng dẫn những đồ cần chuẩn bị khi đi Tiết Thanh Minh.

1. Tiết thanh minh đi tảo mộ

Tảo mộ là một hoạt động tiêu biểu của Tiết Thanh Minh và cũng có ý nghĩa nhất. Tảo mộ là sửa sang lại mộ của tổ tiên, ông bà cho sạch sẽ, tươm tất. Trong ngày này khi đi tảo mộ mọi người sẽ mang theo cuốc xẻng để dọn sạch cỏ dại, đắp lại, phát quang sạch sẽ mộ. Đặc biệt, phải kiểm tra xem mộ có bị mối xông hay bị các loại động vật nhỏ đục khoét hay không. Vì đây là trường hợp mộ kết, khá hung hiểm với phong thủy âm trạch nên cần phải được xử lý ngay.

Sau đó, có thể cúng và đọc văn khấn để thể hiện lòng thành kính và cầu xin những điều tốt đẹp. Ngoài mộ của ông bà, tổ tiên thì người đi tảo mộ cũng thắp hương cho cả những ngôi mộ vô chủ xung quanh. Mọi người cũng sẽ thắp hương cho cả thổ công, thổ địa và hương hồn xung quanh mộ ông bà để xin phép trong khi dọn dẹp và cầu bình an.

2. Thanh minh cúng gì?

Ngoài đi tảo mộ thì lễ cúng cũng là một phần rất quan trọng. Để việc cúng Thanh Minh đủ đầy thì mọi người sẽ cùng nhau đi chợ sắm sửa và chuẩn bị, Tuỳ vào tập tục của mỗi gia đình và địa phương. Mâm cúng có thể chuẩn bị đơn giản như bữa cơm bình thường chủ yếu để mời cơm ông bà, tổ tiên chứ không phải để khoa trương.

3. Sắm lễ tiết Thanh Minh

Sắm lễ tảo mộ thường gồm có hương, đèn, trầu, cau, tiền vàng mã, đồ mặn, rượu, hoa hoặc trái cây. Có thể làm mâm cơm cúng đầy đủ gồm xôi, gà, canh măng và miến xào. Hoặc có thể làm đơn giản hơn chỉ với hoa quả tươi, trà, thuốc lá.

Ở ngoài mộ

Khi làm lễ tảo mộ ở ngoài mộ thì gia chủ có thể sắp đồ cúng vào 1 chỗ thờ chung. Sau đó thắp nhang, đèn và vái 3 lần để tỏ lòng thành của mình với quan thổ công thổ địa rồi mời gia tiên trở về và đọc bài khấn cho tiết Thanh Minh.

Khi chờ hương tàn, mọi người trong gia đình sẽ ra khu mộ của tổ tiên để thắp hương và xin phép ông bà được dọn dẹp. Sau khi lễ cúng hoàn tất, thì mọi người mới bắt đầu sửa sang, dọn dẹp. Khi tuần hương được 2/3 thì mọi người có thể tạ lễ, hóa vàng, xin lộc và ra về.

Ở tại gia

Nếu là lễ cúng Thanh Minh tại nhà thì trước khi làm lễ, gia chủ nên dọn dẹp nhà cửa và bàn thờ gia tiên sạch sẽ. Nên chuẩn bị mâm cỗ ở nhà sẵn để cúng tổ tiên, ông bà. Sau đó, thắp hương khấn vái. Quan trọng là phải luôn thành tâm và trang trọng khi làm lễ để thể hiện lòng thành kính với gia tiên, ông bà.

>> Tham khảo: Cách rút chân nhang, tỉa chân nhang đúng cách không phạm phong thủy

Một số điều cần lưu ý để tránh gặp xui xẻo trong Tết Thanh Minh

Dưới đây là một số điều cần kiêng kỵ tránh làm vào ngày Thanh Minh:

• Khi đi tảo mộ không giẫm đạp lên phần mộ.
• Không nên bàn tán, chỉ trỏ vào phần mộ của các gia đình khác.
• Người đang ốm, phụ nữ có thai, tới tháng... không nên đi tảo mộ, vì dễ bị nhiễm khí lạnh.
• Nên hạn chế cười đùa khi đi tảo mộ.
• Đi tảo mộ thì nên đi đông người, không nên đi vào chiều tối hay buổi đêm.
• Sau khi đi tảo mộ về, bạn nên hơ hoặc đốt 1 đống lửa nhỏ và bước chân qua để loại bỏ âm khí.
• Không nên để tóc che hết trán vào ngày Thanh Minh bởi trán là cửa vận và bạn nên để ánh sáng thanh minh chiếu rọi.

Với những thông tin trên đây về Tết Thanh Minh và ý nghĩa của ngày này. Chắc hẳn bạn đã hiểu rõ hơn về ngày Tết Thanh Minh của người Việt. Đừng quên thường xuyên truy cập vào danhgiatot.vn để tham khảo thêm nhiều thông tin thú vị khác nữa.