Ở Đất rừng phương Nam, Đoàn Giỏi như đưa người đọc vào một vùng đất đầy phiêu lưu và căng tràn nhựa sống. Theo bước chân của cậu bé An và gia đình ông Hai, người đọc như cảm thấy chính mình được rong ruổi khắp đất rừng U Minh kỳ vĩ rồi đến khu chợ Năm Căn náo nhiệt.

Dù đi đến đâu, thiên nhiên miền Tây vẫn hiện lên một cách hùng vĩ, tráng lệ nhưng cũng không kém phần trong sáng và thơ mộng. Cùng với thiên nhiên là lý tưởng trong trái tim con người vang lên mạnh mẽ vì non sông đất Việt.

Đôi nét về tác giả Đoàn Giỏi

Chúng ta hay nói Kim Lân là nhà văn của đồng bằng Bắc Bộ vì những trang văn của ông luôn chứa đầy những hiểu biết sâu sắc về thiên nhiên và con người nơi đó.

Tương tự như ở đồng quê Nam Bộ, ta lại có nhà văn Đoàn Giỏi, những tập thơ, truyện, kí của ông lúc nào cũng đầy ắp hình bóng cỏ cây và giọng hò ngọt ngào của người dân Nam Bộ. Bằng tình yêu, sự quan sát tỉ mỉ và vô cùng tinh tế của mình, thiên nhiên và con người Nam Bộ hiện lên rất chân thật như những gì mà nó vốn có, chính điều này đã làm cho độc giả si mê những tác phẩm của ông.

Văn phong của ông thể hiện rõ nhất trong tác phẩm Đất rừng phương Nam, nơi đó ta thấy thiên nhiên miền Nam hiện lên qua khu rừng U Minh kỳ vĩ, mênh mông và hoang sơ. Trái ngược với khu rừng U Minh hoang dại đó là cảnh khu chợ Năm Căn diễn ra tấp nập và đông đúc những người bán, người mua. Cùng với thiên nhiên, con người miền Nam cũng hiện lên nồng hậu, chân thành, chất phác nhưng họ sống với một lý tưởng cao đẹp, luôn hướng về non sông Việt Nam.

Cốt truyện Đất rừng phương Nam

Nhân vật chính trong truyện Đất rừng phương Nam là cậu bé An, trước là một cư dân thành phố, sau khi thành phố bị giặc Pháp chiếm đóng, cậu phải di cư cùng với ba mẹ mình đến miền Tây Nam Bộ. Ở mỗi nơi, gia đình cậu chỉ sống ổn định được mấy bữa lại phải chuyển đi nơi khác.

Có một lần, vì mải ham chơi, giặc đến đánh và An lạc mất cha mẹ của mình. Cậu trở thành đứa bé mồ côi, sống lang bạt nay đây mai đó. Rồi An được dì Tư béo nhận làm con nuôi, sau đó cậu gặp được anh Sáu tuyên truyền, vợ chồng lão Tư Mắm, ông Ba Ngù và cha con ông buôn rắn.

Khi bị An phát hiện là Việt gian, vợ chồng lão Tư Mắm đã đốt quán của dì Tư béo, may mắn An trốn thoát. Sau đó, An được cha con ông buôn rắn là già ba và thằng Cò bắt rắn cho đi theo. Ở với họ, mặc dù cuộc sống nghèo đói, nhưng rất đầm ấm và ở đây An đã có nhiều trải nghiệm quý giá trong cuộc đời mình như đi bắt rắn, câu cá, lấy mật,...

Sau cái chết của Võ Tòng, do bị mụ Tư mắm chỉ điểm, gia đình cha nuôi và An phải rời đến khu vực U Minh hạ vì U Minh thượng đã bị giặc chiếm đóng. Nơi đó an gặp lại dì Tư béo và bắt đầu tham gia vào con đường cách mạng giải phóng miền Nam.

Kết thúc truyện đất rừng phương nam với hình ảnh cậu bé An cầm súng, đại diện cho lý tưởng sống và tình yêu quê hương đất nước của con người miền Nam. Hình ảnh này đã làm động lực cho biết bao thế hệ trẻ ở miền Nam nói riêng và đất nước Việt Nam nói chung đứng lên bảo vệ non sông, tổ quốc mình.

Tham khảo: Đại gia Gastby – Sách vạch trần sự thật đằng sau giấc mơ Mỹ 

Những nét đặc sắc trong đất rừng phương Nam

• Vẻ đẹp thiên nhiên Nam Bộ hoang sơ mà hùng vỹ lại không kém phần trong sáng và thơ mộng

Qua ngòi bút tài hoa của Đoàn Giỏi, thiên nhiên miền Nam hiện lên đầu tiên qua cánh rừng U Minh đại ngàn, nơi đó có những đước cao to xanh rờn, mát rượi phủ bóng rợp mặt đất. Xen lẫn vào đó là cái mùi ẩm ướt, mát lành của đất và những con lạch nhỏ bé, chảy róc rách qua những rặng cây rồi đổ về nơi sông suối. Hơn thế nữa, nơi đây có những con vật khổng lồ và lạ lẫm tưởng như không thuộc về trần thế. Có những loài vật thì hiền hòa và đẹp đẽ khiến người ta si mê ngắm mãi không thôi

• Con người miền Nam nồng hậu, chất phác và thật thà, luôn sống với lý tưởng cao đẹp, với tình yêu quê hương đất nước nồng cháy

Sẽ thật là một thiếu xót lớn nếu không nhắc tới con người miền Nam khi miêu tả vùng Tây Nam Bộ. Mỗi con người đều mang một tính cách khác nhau, tất cả như làm nên một xã hội thu nhỏ trong thời kháng chiến.

Đầu tiên là dì Tư béo, một người miền quê nghèo chất phác nhưng có tấm lòng lương thiện và vị tha, có thể cưu mang một đứa trẻ và yêu thương nó mặc dù đứa bé không phải là con ruột của mình.

Lão Ba Ngù thì vui vẻ, hài hước nhưng có thể trở nên nghiêm túc bất cứ lúc nào cần thiết. Là cậu bé An lanh lợi, tinh ranh và thông minh, có óc phán đoán. Là gia đình ông Hai và chú Võ Tòng đại diện cho tầng lớp nông dân nghèo trong xã hội, bị bọn địa chủ chèn ép đến nỗi phải bỏ xứ đi nơi khác.

Tuy tính cách khác nhau nhưng tất cả bọn họ đều mang trong mình một trái tim ấm áp, một lý tưởng cao đẹp và trung thành, một lòng hướng về tổ quốc thân yêu.

Xem thêm: Top 8 tựa sách về chiến tranh Việt Nam hay nhất bạn nên đọc

• Sự độc ác và phản bội của con người

Bọn Việt gian có thể nói là còn ghê tởm hơn cả thực dân Pháp. Không gì có thể hèn hạ bằng việc bán nước để đổi lấy những đồng tiền dơ bẩn và mạng sống của mình. Xuyên suốt nửa đầu tác phẩm, người đọc ấn tượng với hình ảnh mụ Tư Mắm, với đôi mắt rất đẹp nhưng ẩn sâu trong đó là sự xảo quyệt và tàn ác. Nhưng gieo nhân nào thì gặp quả nấy, những người xấu thì cũng không thể có kết thúc tốt đẹp.

Đất rừng phương Nam là một bức tranh về miền quê ở đồng bằng Tây Nam Bộ, nơi đó hiện lên là vẻ đẹp đầy hoang sơ nhưng không kém phần hùng vỹ của thiên nhiên nơi đây, cùng với đó là hình ảnh con người miền Nam khảng khái, chất phác, thật thà, lương thiện. Một tác phẩm thấm đẫm tính nhân văn và tình người, như tái hiện lại ký ức một thời kháng chiến đầy khó khăn, gian khổ nhưng hào hùng và đáng nhớ.

Đọc thêm: Người Xa Lạ – Tác phẩm tiêu biểu về triết học nhân sinh